دهل چیست ؟دهل زن کیست و تپه دهل زنان مروست کجاست ؟+(گزارش تصویری)

گزارش تصويري :تپه دهل زنان مروست

یزدفردا :علی آبادی :یکی از مناظر دیدنی طبیعت و جاذبه های شهر مروست "تپه دهل زنان(به اصطلاح محلی مروستی ها : قرقرو) مروست است .

این تپه حدود دو سال پیش شناسایی شد و در نقطه صفر مرزی استان یزد و کرمان در بیست کیلومتر ی شهر مروست قرار دارد و مسیر منتهی به آن خاکی و البته در برنامه زیر سازی و آسفالت قرار دارد .

این منطقه گردشگری شهر مروست شباهت زیادی به کوه ریک غربال بیز شهرستان مهریز دارد و می تواند باعث جذب گردشگران و همچنین محلی تفریحی برای اهالی شهرستان خاتم باشد

البته شاید برای بعضی از دوستان این سئوال مطرح شود که دهل چیست و دهل زن کیست :
در فرهنگ دهخدا :در رابطه بادهل نوشته شده است »[ دُ هَُ ] (اِ) نوعی از طبل و نقاره . (ناظم الاطباء). نام ساز معروف . (غیاث ). عیر. کوس . (منتهی الارب ). طبل . (زمخشری ). سازی معروف و در هندی دهول گویند. (از آنندراج ). تبیر. تبیره . شندف . طبل بزرگ . (یادداشت مؤلف ) : آواز بوق و دهل بخاست . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 376). رسول را برنشاندند و آوردند آواز بوق و کوس و دهل بخاست . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 290).
علم تو چنگ است و بانگ بی معنی     سوی من ای ناصبی تهی دهلی .(ناصرخسرو.)

بانگ به ابر اندرون وخانه تهی تو به مثل مردمی نه ای دهلی .(ناصرخسرو.)

آری آن را که در شکم دهل است   برگ تتماج به ز برگ گل است .(نظامی)

پر از میوه و سبزه و آب و گل   برآورده آواز مرغان دهل .(نظامی .)

بر در آن حصار شد در حال دهلی را کشیدزیر دوال .(نظامی) .

به غیر از عشق آواز دهل بود      هر آوازی که درعالم شنیدم .(مولوی .)

آواز دهل نهان نماند             در زیر گلیم و عشق پنهان .(سعدی .)

آواز بربط با غلبه ٔ دهل برنیاید.     (گلستان ).

چو بانگ دهل هولم از دور بود.(بوستان ).

و اما مثل های ریادی هم دهل را یدک می کشند :
آواز دهل از دور هول باشد . (امثال و حکم دهخدا).
آواز دهل است . (امثال و حکم دهخدا).
آواز دهل شنیدن از دور خوش است .
در مدت عید ما دهل بدریده است . (امثال و حکم دهخدا).
صدای دهل از خالی بودن شکم است . (امثال و حکم دهخدا).
- دهل ِ باز ؛ دهل برنجینی کوچک که برزین اسب بندند و در وقت شکار با شاهین مادامی که شاهین در کار است جهت تحریص وی آن را می نوازند. (ناظم الاطباء). دهلی است خرد که به زین آویزان باشد وقتی که باز به پرواز آید بنوازند تا باز شکار را بگیرد. (از آنندراج ).
- دهل بالای بام بردن ؛ دهل زدن . (ناظم الاطباء). کنایه است از نوبت نواختن . (از آنندراج ) :
کرد چو شب نوبت خود را تمام صبح دهل برد به بالای بام .امیرخسرو (از آنندراج ).

و انواع دهل:
- دهل دورویه ؛ جفت دهل . (ناظم الاطباء). از دو سوی بپوست کرده . مقابل دهل یکرویه .
- دهل زبانی ؛ گفتن سخنان پوچ و توخالی :آن باد که این دهل زبانی باشد تهی و تهی میانی .نظامی .

- دهل ساز ؛ نوازنده ٔ دهل . دهل زن :در آوردند مرغان دهل ساز سحرگه پنج نوبت را به آواز.نظامی .

- دهل کاسه ؛ دهل بزرگ : و همین روز حاجب سباشی را حاجبی بزرگ دادند و خلعتی تمام از علم و منجوق و دهل کاسه و تختهای جامه ... (تاریخ بیهقی ).
- دهل وار ؛ مانند دهل . با صدایی چون دهل :دهل وارت افغان بیهوده چند   میان خالی و بانگ و نام   بلند.امیرخسرودهلوی .

- دهل یک رویه ؛ تک دهل . (ناظم الاطباء). که از یک جانب به پوست باشد. مقابل دهل معمولی ودورویه . که از دو جانب به پوست است و دو صفحه ٔ پوستی در دو سو دارد.
- رند دهل دریده ؛ آنکه وسایل کار از دست بداده است . (یادداشت مؤلف ).

و اما در رابطه با دهل زن اینگونه آمده است :دهل زن . [ دُ هَُ زَ ] (نف مرکب ) آنکه دهل زند. آنکه دهل نوازد. دهل نواز. طبال . (یادداشت مؤلف ). طبال و دف زن و کسی که طبل می نوازد. (ناظم الاطباء) :
دهل زن چو شد بر دهل خشمناک برآورد فریاد ازآب و خاک .نظامی .
کهن شده ست به غزنین فکنده در میدان دهل زنند بر او خود دهل زنان بر در.(عنصری )
خروس غنوده فروکوفت بال     دهل زن بزد بر تبیره دوال .(نظامی )
دهل زن چو زد بر دهل داغ چرم   هوای شب سرد را کرد گرم .(نظامی )
خوشا هوشیاران فرخنده بخت    که پیش از دهل زن ببندند رخت .(بوستان ).
که ناگه دهل زن فروکوفت کوس بخواند از فضای برهمن خروس .(بوستان ).
دهل زن گو دو نوبت زن بشارت      که دوشم قدر بود امروز نوروز.

برای خالی نبودن عریضه داستان معروفی در مورد دهل زن هم وجود دارد که هر چند با موضوع گزارش ارتباطی ندارد اما به خواندنش می ارزد:

ناقلان شیرین شکن خوش گفتار نقل کرده اند :دزدی در نیمه شب، پای دیواری را با کلنگ می‌کَنَد. تا سوراخ کُنَد و وارد خانه شود.

مردی که نیمه شب بیمار بود و خوابش نمی برد صدای تق تق کلنگ را می‌شنید. بالای بام رفت و به پایین نگاه کرد. دزدی را دید که دیوار را سوراخ می‌کند. گفت: ای مرد تو کیستی؟ دزد گفت من دُهُل زن هستم. گفت چه کار می‌کنی در این نیمه شب؟ دزد گفت: دُهُل می‌زنم. مرد گفت: پس کو صدای دُهُل ؟ دزد گفت: فردا صدای آن را می‌شنوی، فردا از گلوی صاحبخانه صدای دُهُل من بیرون می‌آید

و اما اصل گزارش
سرویس عکس یزدفردا :

عکس:سید ناصر امامی